سکولاریسم چیست

 

سکولاریسم چیست؟

در مقاله سطوح (قواعد) سکولاریسم، اشاره ای شد از قواعد و کلیات سکولاریسم. حال این سوال پیش می آید که بطور کل سکولاریسم چیست؟  برای پاسخ به چیستی و چرایی سکولاریسم نگاه مختصری داریم بر تاریخچه سکولاریسم و اینکه این ایدئولوژی از کجا سرچشمه میگیرد.

تاریخچه سکولاریسم

ریشه سکولاریسم از جماهیر شوروی و ایالات متحده امریکا و فرانسه و نپال شکل گرفته است. جنبش laïcité در فرانسه و جدایی دولت از کلیسا در ایالات متحده بنا بر منابع حاضر ریشه اصلی شکل گیری جوامع سکولار یاد می‌شوند اگرچه هم در جوامع غربی و هم در سراسر دنیا ایالات متحده به عنوان اولین استقلال جوامع سکولار شناخته می‌شود. گفتنی است در حال حاضر جوامع سکولار در بیش از 23 کشور در قاره اروپا، 21 کشور در آسیا، 30 کشور در افریقا و همچنین بیش از 15 کشور در قاره آمریکای شمالی و جنوبی بصورت ایالتی و کشوری پذیرفته شدند.
 

تاریخچه سکولاریسم

ریشه سکولاریسم از جماهیر شوروی و ایالات متحده امریکا و فرانسه و نپال شکل گرفته است. جنبش laïcité در فرانسه و جدایی دولت از کلیسا در ایالات متحده بنا بر منابع حاضر ریشه اصلی شکل گیری جوامع سکولار یاد می‌شوند اگرچه هم در جوامع غربی و هم در سراسر دنیا ایالات متحده به عنوان اولین استقلال جوامع سکولار شناخته می‌شود. گفتنی است در حال حاضر جوامع سکولار در بیش از 23 کشور در قاره اروپا، 21 کشور در آسیا، 30 کشور در افریقا و همچنین بیش از 15 کشور در قاره آمریکای شمالی و جنوبی بصورت ایالتی و کشوری پذیرفته شدند .

نخستین دولت ها سکولار

اولین دولت‌‌‌ها و ملت‌های شکل دهنده جوامع سکولاریسم

بر اساس شواهد موجود دولت شاهنشاهی ایران دو مرتبه و در سالیان 1925 تا 1941 به عبارتی پیش از برکناری رضا شاه پهلوی و برای دومین بار در سال‌های 1953 تا 1979 تا پیش از برکناری شاهنشاهی ایران و یا انقلاب اسلامی و تشکیل جمهوری اسلامی ایران کشور و دولتی سکولار را تجربه می‌کند. کشور عراق بعد از استقلال در طی سال‌های 1932 تا 2005 را یک دولت سکولار اداره می‌کند اگرچه در سال 2005 اسلام بر این حکومت خط پایان می‌کشد. کشور افغانستان نیز 2 سال در سال‌های 1978 تا 1980 دولتی سکولار داشته که با حکومت اسلامی برچیده می‌شود. گفتنی است در کشور ساموآ نیز از سال 1962 تا سال 2017 که مسیحیت دین رسمی دولت اعلام می‌شود حکومتی سکولار در راس امور قرار داشته است.

لایه‌های سکولاریسم

سکولاریسم از نگاه دانش نامه ویکی با تعریف اکثریت “جدایی دین از امور مدنی و دولت” رایج و پذیرفته شده است. این نگرش در پی قطع زنجیره ارتباطی حاکمیت دین بر مفهوم زندگی و جدایی مذهب از دول حاکم و سیاسیون است و تاثیر علم و دانش را بر اداره دولت و حاکمیت و اذهان شایسته تر می‌پندارد. در واقع جدای از نگرش‌های داخلی متفاوت در سکولاریسم اکثریت بر جدایی مسئولین، حاکمان و مراکز سیاسی و دولتی از هرگونه عقیده، باور و گرایش مذهبی هم عقیده‌اند. غالبا سکولاریسم از دو رویه متفاوت مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد.

ژان باربروت جامعه شناس و تاریخ نگار فرانسوی سکولاریسم را در سه سطح بیان می‌کند:

  • جدایی مراکز مذهبی از مراکز دولتی و حاکمیتی و قطع کامل تسلط بر حوزه‌های سیاسی توسط نهادهای مذهبی
  • آزادی اندیشه، وجدان و مذهب برای همگان همراه با آزادی در تغییر مذهب و اعتقادات و اعلان عقاید شخصی در محدوده نظم عمومی و حقوق دیگران
  • ممنوعیت تبعیض و تمایز برای تمامی ساکنین کره خاکی بدلیل جهان بینی‌های مذهبی یا ضدمذهبی و تساوی در حقوق انسان‌ها
با در نظر داشتن این سطوح هیچ کشور و یا ملتی این سه سطح را بطور کامل بکار نمی‌برد. بطور مثال ایالات متحده امریکا جدایی کاملی برای کلیسا از دولت را به ارمغان آورده اما جمله مشهور “همه ما در خداوندگار مشترک‌ایم” روی وجوه کاغذی بیانگر بعد قدرت و نفوذ خداپرستی و مذهبیون در امور اقتصادی و دولت است.





















نظرات